Eten moet twee keer zo duur zijn
Caring Farmers pleiten ervoor om haast te maken met true pricing. Het systeem waarbij de verborgen kosten van landbouwproducten ook worden meegenomen in de prijs. De consument is gewend geraakt aan te goedkoop eten. Als je alleen naar de prijs kijkt in de supermarkt en niet de werkelijke kosten ziet, kun je ze dat ook niet kwalijk nemen. Ik zou graag willen dat ons eten twee keer zo duur wordt, zodat we de werkelijke prijs gaan betalen. Dat zou ook helemaal niet gek zijn, want een steeds kleiner deel van ons besteedbaar inkomen gaat naar voeding. En welbeschouwd is het natuurlijk krankzinnig. We ontbossen Brazilië om de soja te verbouwen. Die slepen we de halve wereld over om hier in Nederland ons vee te voeren. Het overgrote deel van het vlees exporteren we vervolgens weer. Dus we eten er niet van, maar blijven wel zitten met de stront.”
bewuste boeren zoeken draagvlak voor circuaire landbouw
5 min
interview
Bewuste boeren zoeken draagvlak voor circulaire landbouw
“Iedereen weet dat het anders moet, wij hebben de oplossing”
Joost Scholten Caring Farmers Xiao Er Kong
Boerenplatform Caring Farmers wil de landbouw veranderen. Door te laten zien hoe het anders kan, kennis te delen en verhalen te vertellen aan consumenten, collega’s en chefs die het willen horen. David Luijendijk is een Caring Farmer, en vertelt welke kant hij op zou willen.
David Luijendijk is biologisch-dynamisch teler op zijn bedrijf EkoLogisch in de buurt van Roelafarendsveen. Daarnaast is hij actief namens Caring Farmers. De missie van dit platform sluit aan bij zijn eigen werkwijze. “Ik werk al van kinds af aan op de boerderij. Ik hielp mijn opa al in het veld en wist altijd al dat ik groente wilde verbouwen. Later nam mijn vader het bedrijf over. Ik heb geprobeerd daar een jaar te werken. Maar hij werkte met monocultuur, altijd dezelfde gewassen en handelingen, dag in dag uit hetzelfde. Daar vond ik niets aan. Bovendien knaagde het aan me dat de gewassen moesten worden besproeid en bemest. Ik wilde het over een andere boeg gooien. Maar dan moet je wel alles zelf uitzoeken. Op de reguliere opleidingen is er geen enkele aandacht voor biologische of biologisch-dynamische teelt. Alles moet hoogefficiënt, daar is de middelbare tuinbouwschool volledig op gericht. Je krijgt een opleiding in bemesten en bestrijden en weet precies hoe het zit met een spuitlicentie als je klaar bent met de opleiding, maar niets over natuurlijke manieren om te werken aan een evenwicht op je boerderij om plagen en ziektes te voorkomen.”
Vraaggestuurd boeren
Uiteindelijk startte Luijendijk in 1999 een biologisch-dynamisch bedrijf. “Veel te vroeg. Dat stond allemaal nog in de kinderschoenen in Nederland. Biologisch was al bijzonder, maar biologisch-dynamisch was totaal onbegrepen. Het was een tijd van ‘hard voor weinig, maar nooit chagrijnig’. We gingen er vol goede moed tegenaan omdat we geloofden in deze manier van telen. Maar in 2003 ging ik toch failliet. Grootste probleem was: ik kan niks anders dan dit. Ik houd het niet uit op een kantoor en moet met mijn handen in de aarde zitten. In 2007 startte ik opnieuw een biodynamisch bedrijf. Ik heb toen eerst alle afnemers gebeld om te vragen wat ze wilden hebben en dat ben ik gaan telen. Ik werk dus puur vraaggestuurd, zodat ik ook nooit teveel produceer.”
Overbodige boer
Caring Farmers pleiten voor een kortere keten. En transparant. “Het liefst zou ik zien dat ik overbodig word omdat iedereen een eigen moestuin of boomgaard heeft aan de straat of op het dak. Mij bellen ze alleen nog voor advies. Dan kun je samen oogsten en eten uitwisselen en kun je van de schillen en resten een varken en een paar kippen voeren. Aan het einde van de zomer slacht je dan een varken voor een prachtige buurtbarbecue. En het is ook nog eens stukken goedkoper dan hoe we het systeem nu in elkaar hebben gezet.”
Caring Chefs en Caring Consumers
“Het is de missie van Caring Farmers om het circulaire geluid meer te laten horen. Ook daarbij zetten we in op de lange termijn. Wij zullen niet met trekkers op het Malieveld gaan staan of een vrachtlading tomaten bij het Binnenhof storten. Dat vertelt ons verhaal niet. We zijn misschien te klein om te lobbyen, maar we zijn te belangrijk om te negeren. Iedereen weet dat het anders moet en wij hebben oplossingen. Ook voor de boeren. Circulair werken is leuker, ook al kost het meer tijd en energie. Maar er is wel geld mee te verdienen als je meer mensen geïnteresseerd krijgt. Daarom proberen wij ons verhaal te vertellen door open dagen te organiseren op onze boerderijen om het publiek te laten zien hoe het anders kan. Die transparantie in de keten moet consumenten aan het denken zetten: hoe vaak is mijn broccoli bespoten en met wat? Wat heeft de koe die ik eet eigenlijk gegeten? Waar heeft ze gestaan en hoeveel antibiotica kreeg ze? Hoe zijn de omstandigheden tijdens vervoer en slacht? Als meer mensen die vragen stellen, krijgen we momentum. Daarom hebben we niet alleen Caring Farmers nodig, er moeten ook Caring Consumers en Caring Chefs komen. Ook die keten van commercie en vraag en aanbod is namelijk circulair. Het werkt alleen als iedereen samenwerkt.”
Caring Farmers
De naam voor dit verbond tussen circulair denkende boeren is geïnspireerd door Caring Vets. Veeartsen die zich inzetten om beter om te gaan met vee op het gebied van voeding, verzorging, transport en slacht. Aangestoken door hun missie richtten de boeren Annette Harberink, Ruud Zanders en Geert van der Veer in 2019 Caring Farmers op. Hun missie: meer aandacht en begrip creëren voor circulaire landbouw onder het publiek, op de opleidingen, bij hun vakbroeders en in foodservice en retail. Inmiddels werken 250 boeren mee aan de missie van Caring Farmers om met respect voor dier en milieu te boeren.
Caring Farmers
De naam voor dit verbond tussen circulair denkende boeren is geïnspireerd door Caring Vets. Veeartsen die zich inzetten om beter om te gaan met vee op het gebied van voeding, verzorging, transport en slacht. Aangestoken door hun missie richtten de boeren Annette Harberink, Ruud Zanders en Geert van der Veer in 2019 Caring Farmers op. Hun missie: meer aandacht en begrip creëren voor circulaire landbouw onder het publiek, op de opleidingen, bij hun vakbroeders en in foodservice en retail. Inmiddels werken 250 boeren mee aan de missie van Caring Farmers om met respect voor dier en milieu te boeren.
5 min
Bewuste boeren zoeken draagvlak voor circulaire landbouw
“Iedereen weet dat het anders moet, wij hebben de oplossing”
Joost Scholten Caring Farmers Xiao Er Kong
Boerenplatform Caring Farmers wil de landbouw veranderen. Door te laten zien hoe het anders kan, kennis te delen en verhalen te vertellen aan consumenten, collega’s en chefs die het willen horen. David Luijendijk is een Caring Farmer, en vertelt welke kant hij op zou willen.
David Luijendijk is biologisch-dynamisch teler op zijn bedrijf EkoLogisch in de buurt van Roelafarendsveen. Daarnaast is hij actief namens Caring Farmers. De missie van dit platform sluit aan bij zijn eigen werkwijze. “Ik werk al van kinds af aan op de boerderij. Ik hielp mijn opa al in het veld en wist altijd al dat ik groente wilde verbouwen. Later nam mijn vader het bedrijf over. Ik heb geprobeerd daar een jaar te werken. Maar hij werkte met monocultuur, altijd dezelfde gewassen en handelingen, dag in dag uit hetzelfde. Daar vond ik niets aan. Bovendien knaagde het aan me dat de gewassen moesten worden besproeid en bemest. Ik wilde het over een andere boeg gooien. Maar dan moet je wel alles zelf uitzoeken. Op de reguliere opleidingen is er geen enkele aandacht voor biologische of biologisch-dynamische teelt. Alles moet hoogefficiënt, daar is de middelbare tuinbouwschool volledig op gericht. Je krijgt een opleiding in bemesten en bestrijden en weet precies hoe het zit met een spuitlicentie als je klaar bent met de opleiding, maar niets over natuurlijke manieren om te werken aan een evenwicht op je boerderij om plagen en ziektes te voorkomen.”
Vraaggestuurd boeren
Uiteindelijk startte Luijendijk in 1999 een biologisch-dynamisch bedrijf. “Veel te vroeg. Dat stond allemaal nog in de kinderschoenen in Nederland. Biologisch was al bijzonder, maar biologisch-dynamisch was totaal onbegrepen. Het was een tijd van ‘hard voor weinig, maar nooit chagrijnig’. We gingen er vol goede moed tegenaan omdat we geloofden in deze manier van telen. Maar in 2003 ging ik toch failliet. Grootste probleem was: ik kan niks anders dan dit. Ik houd het niet uit op een kantoor en moet met mijn handen in de aarde zitten. In 2007 startte ik opnieuw een biodynamisch bedrijf. Ik heb toen eerst alle afnemers gebeld om te vragen wat ze wilden hebben en dat ben ik gaan telen. Ik werk dus puur vraaggestuurd, zodat ik ook nooit teveel produceer.”
Overbodige boer
Caring Farmers pleiten voor een kortere keten. En transparant. “Het liefst zou ik zien dat ik overbodig word omdat iedereen een eigen moestuin of boomgaard heeft aan de straat of op het dak. Mij bellen ze alleen nog voor advies. Dan kun je samen oogsten en eten uitwisselen en kun je van de schillen en resten een varken en een paar kippen voeren. Aan het einde van de zomer slacht je dan een varken voor een prachtige buurtbarbecue. En het is ook nog eens stukken goedkoper dan hoe we het systeem nu in elkaar hebben gezet.”
Caring Chefs en Caring Consumers
“Het is de missie van Caring Farmers om het circulaire geluid meer te laten horen. Ook daarbij zetten we in op de lange termijn. Wij zullen niet met trekkers op het Malieveld gaan staan of een vrachtlading tomaten bij het Binnenhof storten. Dat vertelt ons verhaal niet. We zijn misschien te klein om te lobbyen, maar we zijn te belangrijk om te negeren. Iedereen weet dat het anders moet en wij hebben oplossingen. Ook voor de boeren. Circulair werken is leuker, ook al kost het meer tijd en energie. Maar er is wel geld mee te verdienen als je meer mensen geïnteresseerd krijgt. Daarom proberen wij ons verhaal te vertellen door open dagen te organiseren op onze boerderijen om het publiek te laten zien hoe het anders kan. Die transparantie in de keten moet consumenten aan het denken zetten: hoe vaak is mijn broccoli bespoten en met wat? Wat heeft de koe die ik eet eigenlijk gegeten? Waar heeft ze gestaan en hoeveel antibiotica kreeg ze? Hoe zijn de omstandigheden tijdens vervoer en slacht? Als meer mensen die vragen stellen, krijgen we momentum. Daarom hebben we niet alleen Caring Farmers nodig, er moeten ook Caring Consumers en Caring Chefs komen. Ook die keten van commercie en vraag en aanbod is namelijk circulair. Het werkt alleen als iedereen samenwerkt.”
Eten moet twee keer zo duur zijn
Caring Farmers pleiten ervoor om haast te maken met true pricing. Het systeem waarbij de verborgen kosten van landbouwproducten ook worden meegenomen in de prijs. De consument is gewend geraakt aan te goedkoop eten. Als je alleen naar de prijs kijkt in de supermarkt en niet de werkelijke kosten ziet, kun je ze dat ook niet kwalijk nemen. Ik zou graag willen dat ons eten twee keer zo duur wordt, zodat we de werkelijke prijs gaan betalen. Dat zou ook helemaal niet gek zijn, want een steeds kleiner deel van ons besteedbaar inkomen gaat naar voeding. En welbeschouwd is het natuurlijk krankzinnig. We ontbossen Brazilië om de soja te verbouwen. Die slepen we de halve wereld over om hier in Nederland ons vee te voeren. Het overgrote deel van het vlees exporteren we vervolgens weer. Dus we eten er niet van, maar blijven wel zitten met de stront.”
